Format numer 84

Drodzy Czytelnicy !

Proponujemy Wam kolejny zeszyt „Formatu” przygotowywany w czasach trudnych dla wszystkich, ale też szykowany z wiarą, że kontakt ze sztuką może „wzmocnić” naszą psychiczną odporność na „wirusy” zła , brzydoty, hejtu i komunikacyjnych manipulacji. Sztuka jest „niewinna” (choć może być użyta jako groźne narzędzie propagandy); a więc z takim przekonaniem pragniemy przywołać te współczesne dokonania artystyczne, które – w czasach postmodernizmu – swobodnie sięgają i do wartości tradycyjnych dla sztuki (uwypuklając jej walory warsztatowe i formalne), ale też celnie odpowiadają zapotrzebowaniu na treści aktualne; kształtujące współczesną świadomość odbiorczą i towarzyszącą jej refleksję poznawczą, przy czym wpływają również na rozbudowanie doznań sensualnych (estetycznych) i prospołecznej empatii. Sztuka jest niewinna, ale nie obojętna wobec tego, co dzieje się w rzeczywistości; daje szansę na poszerzenie predyspozycji twórczych i rozwija zdolności percepcyjne odbiorców. Szczególnie w jej optyce postmodernistycznej, wobec nowych wyznań i nowych możliwości medialnych – jej ranga i oddziaływanie nie jest obojętne dla kultury i dla jej uposażenia (media publiczne, rynek sztuki, presja mody i reklamy itp. globalizacyjne wyzwania).

W każdym razie, współczesność wyznacza twórczości artystycznej wiele nowych zadań i określa zintensyfikowane sposoby ich realizacji. To stawia tradycyjne media (malarstwo, rzeźbę) w odmiennej perspektywie, w sytuacji gdy niejako „wyczerpują się” ich konwencjonalne techniki odtwarzania i kreowania rzeczywistości (niektórzy teoretycy mówili tu wręcz o „końcu sztuki”), zaś wspomaganie się nowymi technologiami (nowe media: wideo, fotografia cyfrowa, instalacje wielomedialne, performance itd.) rozszerzyło w zasadzie płaszczyznę narracji (i towarzyszące jej formy) do granic dotąd nieprzekraczalnych: sztuka utożsamia się z kulturą, w tym z kulturą popularną, a artyści swobodnie odnoszą się do reklamy, do cytowania dzieł poprzedników, do zdystansowanego ich interpretowania, do ironii, pastiszu itd. Nawiązania w malarstwie do technik i treści obrazów z kręgu tzw. „starych mistrzów'” są tego najbardziej oczywistym dowodem. 

Tak więc w dominującą, w bieżącym zeszycie, tematykę sztuki o proweniencjach właśnie postmodernistycznych wprowadzają teksty teoretyczne (por. B. Jasiński, T. Złotorzycki i G. Sztabiński), natomiast egzemplifikacji praktycznych dostarczają głównie omówienia z cyklu „Postaw” i „Wydarzeń” (tu teksty o twórczości m.in. Aleksiuna, Urbanowicza, Stanowskiego, Dudka-Dürera i Pukocza) oraz relacje z wystaw i konkursów malarskich np. z Galerii Miejskiej we Wrocławiu, Bielskiej Jesieni czy „Promocji” w Legnicy. Treść bieżącego numeru wzbogacają także relacje z Foto-Art Festiwalu w Bielsku-Białej oraz Europejskiego Festiwalu Szkła. Zapraszamy do lektury – być może wyjątkowo przydatnej w czasach zagrożenia.

Andrzej  Saj

Dear Readers!

This issue of „Format” has been prepared in difficult times that affect all of us, but we hope that contact with art will have a supporting and saving effect. The dominant topic of this issue is postmodernism, both in terms of theoretical texts, as well as art reviews and relations from exhibitions and other artistic events.

Enjoy your reading!

Andrzej Saj

Okładka / design cover:

Tomasz Pietrek, „Polska walcząca”, technika mieszana

W numerze

Bolesław Stachow. JĘZYK OBRAZOWY, Definiowanie fotografii

TEMATY

4. Bogusław Jasiński. … ponieważ mówię, że mówię

8. Tadeusz Złotorzycki. Czy można zrozumieć postmodernizm?

10.Grzegorz Sztabiński. Źródłowość, przyswojenie, intertekstualność

postawy

15.Dorota Koczanowicz. Hołd i parodia. Wokół wystawy 

          „Hołd dla dawnych mistrzów”

18.Piotr Głowacki. Dyskurs z przeszłością

22.Jan Trzynadlowski. KAPŁAŃSKI – MALARSKI REALISTA

25.Piotr Głowacki. Eklektyczna rewitalizacja albo pamięć przodków

28.Monika Braun. Światy alternatywne Jana Jaromira Aleksiuna

31.Katarzyna Jeleń. Byłem – jestem – będę. 50-lecie twórczości          
          Andrzeja Dudka-Dürera

34.Patrycja Sikora. Więcej niż 1000 słów – parę uwag o najnowszej
          wystawie Wojciecha Pukocza w Muzeum Współczesnym Wrocław

38.Andrzej Saj. Partytury pamięci

41.Piotr Jakub Fereński. Toysy NatalyaO

wydarzenia

43.Piotr Głowacki. Nawiązania do tradycji

46.Justyna Teodorczyk. Plastikowa apoteoza?

48.Paulina Sztabińska-Kałowska. Rzeczy, znaki i cytowanie

51.Lena Wicherkiewicz. Frakcja z warkoczami

55.Grzegorz Sztabiński. Kolekcja i dialogowość twórczości

58.Monika Braun. Trzeba rozpętać bestię i zobaczyć, co ona zrobi…

62.Monika Nowakowska. Granice i dialogi na 16. Międzynarodowym Triennale Tkaniny w Łodzi 

REMINISCENCJE

65.Łukasz Huculak. Baselitz – da Vinci. Kilka rocznic i urodzin

68.Magdalena Barbaruk. OMG!!! Willmannowskie afekty i efekty

70.Urszula M. Benka. Pani Lalka i cytaty

72.Piotr Cyniak. WENUS Z JABŁONIA. Na marginesie wystawy „August Zamoyski: Myśleć w kamieniu”

kontakty

74.Piotr Jakub Fereński. Płynące światy OP ENHEIM

76.Dawid Paweł Lewandowski. La dolce Arte!

78.Renata Głowacka. Christian Boltanski w Centrum Pompidou (13.11.2019 – 16.03.2020)

80.Alexandra Hołownia. Pejzaż szwajcarskich muzeów sztuki współczesnej – MAMCO Genewa

82.Krzysztof Stanisławski. Ksenomorficzni Radziwiłłowie oraz inne malarskie hybrydy
         Alexandra Nekrashevicha

85.Roger Piaskowski. Wielka sztuka w małej formie. Podglądanie Pavla Hlavatego

86.Zyta Misztal v. Blechinger. „A Leaf – Shaped Animal Draws The Hand”

89.Mirosław Rajkowski. POSTCITY Ars Electronica 2019

MOTYWY / FOTOSFERA

92.Magda Podsiadły. Zwolnij! To fotografia

93.Magda Podsiadły. Rozmowa z Inez Baturo

96.Oliwia Jaroszewicz rozmawia z Ewą Martyniszyn. Opowieści spoza obrazu

99.Anna Kania Saj. Kadry odkrywane na nowo

102.Adam Sobota. Ciągłość linii

INTERPRETACJE

104.Bożena Kowalska. Projekt Spectra Art Space

106.Ryszard Kluczyński. Festiwal PERMUTACJE

108.Piotr Głowacki. W labiryncie Theseusa

110.Anna Poznańska. Krajobraz pamięci Lva Sterna

112.Marta Dziedziniewicz. „Między nami” Darii Pietryki

114.Mieczysław Szewczuk. Małgorzaty Strzelec rozmowy z kamieniami

116.Justyna Artym. Intensywny minimalizm

118.Mieczysław Szewczuk. Niepokojący świat malarstwa Mirosława Siary

120.Tadeusz Złotorzycki. Mentor z Ostrzeszowa

121.Wojciech Antoni Sobczyński. List znad Tamizy

Recenzje, NOTY

124.Alicja Jodko. KONGRES DUCHAMPOLOGICZNY

126.Andrzej Saj. Pamiętając o malarzu

127.Anna Markowska. Przesłanie Romualda Kutery

128.Marek Śnieciński. Wędrówki Moniki Braun w kosmosie Jana Jaromira Aleksiuna

Andrzej Kostołowski. RZECZ W TYM, ŻE… (z cyklu: Rozważania psychoprzedmiotowe)